Педагогтармен балалардың құқықтарын қорғау тақырыбы төңірегінде сөйлесу
2022 жылдың 2 желтоқсанында Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары жөніндегі Уәкіл Аружан Саин Мемлекет басшысы жариялаған Балалар жылы аясында Қазақ Ұлттық қыздар педагогикалық университетінде өткен «Балалардың әл-ауқаты және ментальді саулығы» тақырыбындағы педагогикалық идеялар фестиваліне қатысты.
Университет басшылығының бастамасымен Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университеті қабырғасында ұйымдастырылған Педагогикалық идеялар фестивалінің негізгі мақсаты балалардың әл-ауқаты мен психикалық денсаулығын қамтамасыз ету үшін білім беру ұйымдарында және отбасында қолайлы білім беру ортасын құру мәселесін талқылау болды.
Фестиваль Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университеті ректоры – Басқарма төрағасы Гүлмира Қанайдың сөзімен ашылды. Шарада Балалар омбудсменінен басқа Халықаралық отбасын дамыту институтының президенті Ақбота Базарбаева, «Саналы ата-ана» бағдарламасының авторы, ҚазҰлтҚызПу «Теориялық және практикалық психология» кафедрасының бағдарлама көшбасшысы Гүлмира Топанова, диетолог-диетолог Дияр Антаева және ҚазҰлтҚызПУ «Мектепке дейінгі және бастауыш білім беру» кафедрасының оқытушысы Лаура Тайтелиева баяндама жасады.
Фестивальдің сессиялық жұмысына үздік педагогтар мен психологтар, зерттеушілер, медицина, өнер және балалар әдебиеті саласындағы мамандар қатысты. Балаларға арналған шығармашылық аймақтар – кітап оқу аймағы, танымдық ойындар аймағы, сурет салу аймағы, «Жас шебер» қолмен жұмыс жасау аймағы, «Би әлемі» атты би аймағы, «ROBOspace» робототехника аймағы болды.
Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары жөніндегі уәкілі Аружан Саин шара бағдарламасында «Біз балаларымызға әрқашан қажетпіз» деп белгіленген сөзінде, жақында ҚР Парламенті Сенатындағы жасаған баяндамасындағыдай Қазақстанда балалардың құқықтарын қорғаудың бірқатар проблемалық мәселесіне тоқталды, олар – балаларға қарсы жасалған қылмыстар (физикалық және жыныстық зорлық-зомбылық, қорқыту және кибербуллинг, нашақорлыққа тарту, бала саудасы және т. б.), балаларға арналған интернаттық мекемелерді деинституционализациялау және бала күтімінің баламалы, отбасылық, нұсқаларына көшу, балалардың бұқаралық спорты мен шығармашылығын дамыту үшін жан басына шаққандағы қаржыландыруды енгізу реформасы (ARTSPORT), балалардың мүгедек көрсеткішін төмендету реформасы және т. б.
Жасыратыны жоқ, білім саласында шешілмеген мәселе жетерлік. Міне, көптеген жалпы білім беретін мектептердегі білім берудің нашар жағдайы, оның практикадан оқшаулануы, оқушылар мен мұғалімдерге жүктеменің дұрыс бөлінбеуі, мұғалімдерді дайындау сапасының төмендігі және т. б. Және бұл мәселелердің шешімі тұжырымдардың бетінде жатыр.
Біріккен Германияның бірінші канцлері Отто фон Бисмарк: «Мектептен үнемдегендер болашақта түрме салады» деген. Иә, жарық және жақсы жабдықталған сыныптары, стадиондары мен спорт залдары, бассейндері мен акт залдары бар заманауи мектептерді жеткілікті мөлшерде салу арқылы балалардың білім алу жағдайын жақсартуымыз керек. Мұндай мектептерге балалар қуана барады, мұғалімдер де адал еңбектенетініне сенімдімін.
Иә, кейбір пәндерді міндетті деп қалдырып, басқаларын факультативтік санатқа ауыстырып, тіпті ескірген деп мүлдем алып тастап, мектеп бағдарламаларын қайта қарау керек. Сонымен қатар оқу сағаттары мен білім беру формасы да қайта қаралуы тиіс.
Иә, балаларды жақсы көретін және педагогика негіздерін меңгеріп қана қоймай, сонымен қатар компьютерлік гаджеттермен «дос» және кем дегенде АКТ негіздерін түсінетін жаңа формация мұғалімдерін дайындау қажет. Бұл ретте мұғалімдердің жалақысы мектепте жұмыс істеу абыройлы әрі пайдалы екенін анық көрсетуі керек.
Мәселені бәрі түсінеді, алайда оны қалай шешу бойынша туындаған сұрақтарды енді екі бірдей министрлікке – Оқу-Ағарту министрлігі мен Ғылым және жоғары білім министрлігі басшылығына қою қажет. Сонымен қатар, нұсқаулық құжат бар – Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы №726 қаулысымен бекітілген «Білімді ұлт «сапалы білім» ұлттық жобасы.
Өкінішке қарай, оқушыларды тегін тамақтандыру, жеңілдетілген мектеп формасымен қамтамасыз ету мәселесі де әлі шешілген жоқ. Ал егер бұл реформа жүзеге асатын болса, ол балалардың игілігін арттырып, адамдардың мемлекетке деген көзқарасын жақсы жаққа өзгертуге ғана емес, сонымен қатар үш үлкен саланы – ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеуді, қоғамдық тамақтандыруды және жеңіл өнеркәсіпті (мақта және тігін өнеркәсібі) көтеруге көмектесер еді. Жаңа жұмыс орындары ашылып, салық түсімдері артатыны да сөзсіз.
Дүниежүзілік тәжірибе көрсеткендей, мемлекеттің балаларды тәрбиелеуге (және бұл тек академиялық білім ғана емес, сонымен қатар өнер және спорт!) қанша қаражат бөлетіні оның экономикалық көрсеткіштеріне ғана емес, сонымен қатар елдегі қылмыс деңгейіне, соның ішінде жасөспірімдер қылмысы, суицид және басқа да жағымсыз факторларға тікелей байланысты. «Әрқашан жұмысбасты болыңыз. Бұл жер бетіндегі ең арзан әрі ең тиімді дәрі», – деген Дейл Карнеги. Демек біздің ортақ мақсатымыз – балалар өздерін дамытатын, ақылды, күшті, физикалық және психикалық сау ететін нәрселермен айналысу үшін қолдан келгенді жасау.
